Iedereen begaat wel eens een overtreding. Het CJIB publiceert regelmatig een overzicht van alle overtredingen in Nederland. Wat kan je met deze data? Zo onderzoek ik hoe we deze data kunnen gebruiken voor het verbeteren van de leefbaarheid van onze buurt en wat dit zegt over de effectiviteit van de handhaving.
Hoe veilig is mijn buurt?
Wij werken in onze buurt aan het verbeteren van de leefomgeving. In januari 2022 is een bewonerswerkgroep gestart om extra aandacht te geven aan de verkeersveiligheid in Ermelo-West. In een voorgaand artikel beschreef ik onze aanpak waarbij we gebruik maken van een aantal handige internet tools voor het verwerken en presenteren van de data. Dit artikel is een vervolg waarin ik kijk naar een ander aspect van veiligheid namelijk verkeersovertredingen en de handhaving.
We hebben in de afgelopen maanden een enquête verkeersveiligheid gehouden. Op dit moment werken we met een aantal bewoners aan het verwerken van de reacties. Hiervoor gaan we de buurt in om de situatie ter plekke te bekijken en te overleggen met de bewoners. Zo hopen we samen oplossingen te vinden voor de problemen. Al snel kwam ook de vraag op “En hoe staat het nu met de handhaving, wat doet de politie hieraan”. Naast de politie hebben we tegenwoordig ook de BOA (Buitengewoon opsporingsambtenaar). Nu begrijpen wij ook dat deze niet overal tegelijk aanwezig kunnen zijn. Een oplossing voor problemen ligt in de combinatie van een goed grondhouding bij de burgers, alertheid en een goede samenwerking met gemeente en handhaving.
Waar halen we onze data vandaan?
Om te weten wat handhaving doet en hoe effectief die is hebben we informatie nodig:
- Het aantal agenten, BOA’s en de daadwerkelijk bestede uren aan handhaving op voor ons relevante zaken.
- Het aantal aanhoudingen, waarschuwingen e.d. per soort overtreding (feitcode)
- Liefst ook in detail wat er gebeurde, waar, hoe laat en waarom (privacy?).
Nu vond ik op het internet dat bijvoorbeeld in de UK er heel veel informatie publiek beschikbaar is over overtredingen met een heel hoge mate van detail. Zo werd er door een onderzoeker een kaart gemaakt met hotspots van bepaalde typen criminaliteit. Handig als je een huis wilt gaan kopen in een goede buurt. Dit soort detail niveau vind je echter niet in Nederland. Wat is er dan wel?
Ik vond dat het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) een overzicht genaamd Feiten en cijfers publiceert van alle overtredingen. Het betreft een aantal rapporten en spreadsheets met een samenvatting van het aantal gepleegde overtredingen per gemeente en het soort overtreding. Daarnaast hebben ze ook een mooi Feitenboekje met een nadere uitleg van de gepleegde feiten.
Voor mijn doel is data in een CSV bestand het beste. Daarmee krijg je per gemeente een overzicht van alle gepleegde feiten dat je vervolgens kan gebruiken voor diverse rapportage. Dit CSV bestand lees ik in in een Google sheet. Hier een voorbeeld:
Alleen voor de jaren 2018 en 2019 heeft het CJIB een CSV bestand opgenomen in haar rapportage. Sinds 2019 doen ze dat helaas niet meer. Ook was het bestand van 2019 corrupt door technische redenen. Ik heb ze daarom verzocht om het CSV bestand opnieuw op te leveren en ook voor de ontbrekende jaren. Ik zoek daarnaast nog naar een totaaloverzicht van alle feitcodes, de categorie indeling en een aanduiding welke type BOA (domein) deze feiten mag constateren. Wellicht kan het CJIB ook die informatie bijleveren.
Voor het verwerken van de data maak ik gebruik van Google sheets en Google Data Studio. Dit zijn eenvoudig te gebruiken tools die ook nog eens gratis zijn. Heel geschikt dus voor een wijkvereniging met een minimaal budget en weinig technische kennis. Google sheets is een spreadsheet, daar laad ik het CSV bestand in. Vervolgens maak ik een overzicht van alle voorkomende Feitcodes en voeg daar zelf een Afdeling, Hoofdgroep en Feitgroep aan toe. Tenslotte selecteer ik mijn gemeente. Ben daar een paar uur mee bezig. Als het CJIB deze data nog wat beter gestructureerd aanlevert kan dat terug naar een paar minuten.
Op zoek naar antwoorden
Allereerst een aantal vragen:
- Besteed de politie en BOA zijn aandacht aan zaken die voor ons van nut zijn?
- Welke overtredingen (Feitcodes) hebben de meeste impact op onze buurt
- Wordt er wel voldoende gehandhaafd en hoe bepaal je dat dan?
Op dit moment beschik ik nog niet over alle informatie die ik zou willen hebben. Zo heb ik nu alleen het jaar 2018 en met wat technische herstelwerkzaamheden 2019. Daarom heb ik het CJIB gevraagd om de ontbrekende data aan te vullen. Ik verwacht dat dat verzoek ingewilligd gaat worden. Het is namelijk niet voor mij persoonlijk maar een algemeen belang. Daarnaast beschikt de gemeente over veel meer gedetailleerde data. Zij sturen namelijk de BOA’s aan dus zouden ze ook data kunnen delen over de geconstateerde overtredingen, maar ook waarschuwingen en dan uitgesplitst naar wijk en buurt niveau. Dat geeft een betere beeld dan alleen op gemeente niveau. Mede doordat bepaalde gebieden zoals winkel centra vaak extra aandacht krijgen ten op zichtte van woongebieden. Ik wil dus graag een kaart van mijn gemeente maken met daarin bepaalde wijken en buurten en de hoeveelheid tijd die de politie besteed aan handhaving.
Zelfs met de beperkte data waar ik momenteel over beschik kan ik al wat. Het eerste wat opvalt is dat verkeersovertredingen het meest voorkomen, en met name parkeerboetes in de blauwe gebieden. Die staan kennelijk hoog op de agenda. Een eerste taak lijkt mij om een goed categorie indeling te maken en met een aantal buurtbewoners een keuze te maken welke overtredingen wij het meest van belang achten voor de leefbaarheid en veiligheid in de buurt. Vervolgens kunnen we kijken hoe dit uitpakt in de praktijk. Een ander onderzoek is het vergelijken van onze gemeente met anderen die ongeveer dezelfde omvang en samenstelling hebben. Een soort benchmark hoe onze gemeente en onze wijk het doet tegenover de rest. Zo zag ik een enorm verschil met de gemeente Harderwijk in het aantal verkeersovertredingen terwijl zij eigenlijk groter zijn. En eigenlijk zou je een norm willen hebben. Iets als zoveel overtredingen van deze soort per 1000 inwoners (ik zoek nog steeds naar die norm).
Moeten wij dit nu allemaal zelf doen?
Nu komt gelijk bij mij de vraag op: “Moeten wij als burgers dit nu doen?” Is dit niet een taak van de overheid om de burger een goed inzicht te geven in zijn leefomgeving? Word de gemeenteraad periodiek op de hoogte gehouden door de gemeente via een goede rapportage? Ik ben benieuwd of dat zo is en wil dan graag die rapportage zien. En als die er niet is hoe stuurt de gemeenteraad dan het beleid bij? Het antwoord heb ik gevonden in het document: Integraal Veiligheidsplan 2020-2024 gemeenten Ermelo, Harderwijk en Putten
Belangrijke bronnen van stuurinformatie zijn de politieregistratie en de Veiligheidsmonitor. De
beleidsadviseur van het politiebasisteam Veluwe-West voorziet de coördinatoren integrale veiligheid van
Ermelo, Harderwijk en Putten periodiek van updates op de relevante indicatoren in de politieregistratie.
De politieregistratie is de volledige administratie van alle overtredingen waarvan de CJIB rapportage dus een samenvatting is. De Veiligheidsmonitor is een enquête.
Hoe ervaren Nederlanders de leefbaarheid van hun woonomgeving? Voelen zij zich er veilig?
Hoe vaak zijn ze slachtoffer van criminaliteit? Wat vinden ze van het functioneren van de
politie? En welke maatregelen nemen ze om criminaliteit te voorkomen? Al deze vragen, en
nog meer, worden in de Veiligheidsmonitor 2019 beantwoord.
Wij als burgers en wijk vereniging kunnen nu in al deze documenten en data duiken en er een mening over vormen. Wat vinden wij van onze situatie, zijn wij daar tevreden mee of willen wij daar verandering in en hoe dan? Zo vond ik een goed idee in het rapport van de rekenkamer Amersfoort. Allereerst een eenvoudig lijstje met prioriteiten. Zo zie je in één oogopslag waar de gemeente aan werkt. Heel goed, geen ellenlang document dat alles beschrijft waar je aan zou willen werken want daar is uiteindelijk toch geen tijd voor. Deze lijst hangen we aan de koelkast.
Vervolgens een overzicht van meldingen van burgers.
Deze lijst laat zien waar burgers zich aan storen. Vervolgens kan je dus de vraagkant (meldingen) koppelen aan het beleid en de uitvoering (handhaving). Zie je bijvoorbeeld relatief veel klachten over vuurwerk maar geen of weinig reactie vanuit handhaving? Zoek alle relevante informatie bij elkaar en vorm een mening. Zo krijg je een totaalbeeld van de situatie en kan je er wat aan gaan doen. Zowel door je eigen gedrag aan te passen, acties in de wijk als via je politieke partij en de stembus.
En wat kunnen belangenverenigingen. De VVN of ANWB zou ook deze data kunnen analyseren en in gesprek gaan met de gemeente of landelijke overheid over de handhaving op het gebied van verkeersveiligheid. Ik ben nu dus op zoek naar deskundigen die kunnen meedenken en meehelpen aan het verder uitwerken. Of wellicht weet iemand dat dit alles er al lang is en ben ik het gewoon nog niet tegengekomen.
Ondertussen werken wij gestaag door aan het verbeteren van onze wijk. Lees meer artikelen met tag BuurtKaart.
Word vervolgt.
Leeslijst:
- VNG: Handhaving door en voor gemeenten. Een juridische handleiding voor de gemeentelijke praktijk
- Rapport Handhaving in de openbare ruimte (Rekenkamer Amersfoort): Hoe functioneert de inzet van boa’s bij handhaving in de openbare ruimte, wat zijn de ervaringen van inwoners daarmee en hoe verloopt de samenwerking met de burgemeester, de politie en andere organisaties?
- Veiligheidsmonitor 2019 – Centraal Bureau voor de Statistiek
- Integraal Veiligheidsplan 2020-2024 gemeenten Ermelo, Harderwijk en Putten: “Samen werken aan veiligheid en veerkracht“
Tauvic's Blog 
Het is lang geleden dat ik zo’n interessant artikel heb gelezen.
Bedankt, ik probeer buurtbewoners te helpen om meer invloed over hun omgeving te krijgen.